Παρασκευή 24 Μαΐου 2013

ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΣΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΕΣ-ICE AGE.


Σύμφωνα με το IUGS (International Union of Geological Sciences), η περιόδος του τεταρτογενούς ξεκίνησε πριν απο 2,588 εκατομμύρια χρόνια και συνεχίζεται μέχρι σημερα. Το κλίμα σε αυτή την περίοδο έχει μεγάλη σημασία για τους γεωλόγους και όχι μόνο καθώς στο Βόρειο ημισφαίρειο οι αλλαγές ήταν μεγάλες!

Το κλίμα της Γης 55 εκατομμύρια έτη πριν (αρχή του Ηωκαίνου) υπήρξε θερμό, 6-7°C ψηλότερα από σήμερα, και έκτοτε ακολούθησε μια μακροχρόνια τάση μείωσης της θερμοκρασίας. Στα 34 εκατομμύρια έτη πριν δημιουργήθηκαν οι παγετώνες της Ανταρκτικής ενώ 2,6 εκατομμύρια έτη πριν αναπτύχθηκαν και οι παγετώνες του βορείου ημισφαιρίου. Από τότε αρχίζει και η τελευταία γεωλογική περίοδος του Τεταρτογενούς, το λεγόμενο Ice Age!
Το Πλειστόκαινο (1,806-0,0118 εκ. χρόνια) χαρακτηρίζεται κλιματολογικά από εναλλαγές θερμών και ψυχρών περιόδων. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι γεωλόγοι διέκριναν τέσσερις παγετώδεις περιόδους:
1.Guenz

2.Mindel

3.Riss

4.Wuerm
Στη διάρκεια του Πλειστόκαινου οι πάγοι εξαπλώνονται και συρρικνώνονται τέσσερις φορές στις βορειότερες περιοχές του πλανήτη. 
Στις περιόδους της μεγάλης εξάπλωσής τους, οι πάγοι καταλαμβάνουν εκτάσεις τρεις φορές μεγαλύτερες από ότι σήμερα και το ύψος των παγόβουνων αγγίζει τα 4.000 μέτρα. Σαν αποτέλεσμα η στάθμη της θάλασσας είναι 130 μέτρα περίπου χαμηλότερη από τη σημερινή.
Κατά το Πλειστόκαινο εμφανίζονται και εξαφανίζονται μεγάλα θηλαστικά όπως τα μαμούθ και τα μαστόδοντα καθώς και αιλουροειδή με πελώριους χαυλιόδοντες αλλά και ο γιγάντιος βραδύπους.


 Το Ολόκαινο(0,0118-σήμερα) χαρακτηρίζεται από θερμές κλιματολογικές συνθήκες με άμεσες επιπτώσεις στη χλωρίδα, την πανίδα και συνακόλουθα στην οικονομία και την οικιστική συμπεριφορά των ανθρώπινων ομάδων.
 Το κλίμα υπήρξε μάλλον σταθερό σε όλη την ολόκαινο εποχή. Στήλες πάγου από γεωτρήσεις δείχνουν ότι πριν αρχίσει η εποχή αυτή, σημειώθηκε παγκόσμια θέρμανση μετά το τέλος της πιο πρόσφατης περιόδου παγετώνων, καθώς και διαστήματα ψύξεως, αλλά οι κλιματικές μεταβολές έγιναν πιο τοπικές στην αρχή της.
  Η υψίθερμος περίοδος ήταν ένα διάστημα κατά το οποίο το παγκόσμιο κλίμα έγινε θερμότερο. 
Ωστόσο, αυτή η θέρμανση πιθανώς δεν υπήρξε ομοιόμορφη σε όλη τη Γη. Η υψίθερμος έληξε πριν από περίπου 5.500 χρόνια με τη μετάβαση στη νεοπαγετώδη περίοδο.
Τότε υπήρξε ένα ελαφρώς θερμότερο χρονικό διάστημα από τον 10ο μέχρι τον 14ο αιώνα μ.Χ., γνωστό ως η Μεσαιωνική Θερμή Περίοδος.
  Ακολούθησε η λεγόμενη μικρή εποχή παγετώνων, από τον 13ο ή τον 14ο αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, κατά την οποία σημειώθηκε αξιοσημείωτη ψύξη, παρότι όχι παντού το ίδιο δριμεία όσο σε προηγούμενες εποχές της νεοπαγετώδους.
 Η σημερινή παγκόσμια θέρμανση ίσως έχει ως αποτέλεσμα η Γη να καταστεί θερμότερη από την προηγούμενη μεσοπαγετώδη περίοδο, το Ηέμειο Στάδιο(Eemian Stage), που κορυφώθηκε πριν από περίπου 125.000 χρόνια και υπήρξε θερμότερο από το ολόκαινο ….
Η διακύμανση της θερμοκρασίας κατα το Άνω Πλειστόκαινο-Ολόκαινο.
Σε σύγκριση με τις περιόδους παγετώνων, οι κατοικίσιμες ζώνες έχουν επεκταθεί προς τα βόρεια, φθάνοντας το βορειότερο σημείο τους κατά την υψίθερμο περίοδο. Η μεγαλύτερη υγρασία στις πολικές περιοχές προκάλεσε την εξαφάνιση της στέπας-τούνδρας….
 

Δευτέρα 20 Μαΐου 2013

ΤΣΟΥΝΑΜΙ: ΓΕΝΕΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ


Τσουνάμι είναι ιαπωνική λέξη που σημαίνει το κύμα στο λιμάνι. Δεν είναι όμως ένα απλό παλιρροϊκό κύμα αλλά μια σειρά τεράστιων, γιγαντιαίων κυμάτων που προκαλείται από πολλές αιτίες.

          Ποια τα αίτια δημιουργίας του;

Κατακόρυφες μετατοπίσεις του θαλάσσιου νερού.

Οριζόντιες μετατοπίσεις της στήλης του ύδατος.

Ηφαιστειακές εκρήξεις στην θάλασσα.

Κατολισθήσεις που γίνονται στον πυθμένα.

Πυρηνικές εκρήξεις.

Για να γίνει ένα τσουνάμι θα πρέπει ο υποθαλάσσιος σεισμός να είναι τουλάχιστον 6,5 Ρίχτερ και σε βάθος μικρότερο των 50 χιλιομέτρων.

 Όταν λοιπόν, ο υποθαλάσσιος πυθμένας των ωκεανών παίρνει κλίση ή μετατοπίζεται ή ανυψώνεται ή κατακρημνίζεται κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, ο φλοιός της Γης παραμορφώνεται στην περιοχή του κέντρου του σεισμού και αρχίζουν να δημιουργούνται μικρά αθώα κύματα σαν μικρές διαταραχές.
Μηχανισμός γένεσης τσουνάμι.
Από καταγραφές με παλιρροιογράφους δείχθηκε ότι η ταχύτητα ενός τσουνάμι καθορίζεται από το πεδίο βαρύτητας της Γής:
 

 όπου u ταχύτητα του κύματος, g η σταθερά της βαρύτητας, h πάχος του νερού.


Γι’ αυτό στον ανοιχτό ωκεανό τρέχουν με ταχύτητα που φθάνει και τα 1.000 χιλιόμετρα την ώρα.Αλλά, όταν το τσουνάμι πλησιάζει την ακτή ελαττώνεται η ταχύτητά του γιατί μειώνεται το βάθος της θάλασσας, όμως ταυτόχρονα αποκτά ολοένα μεγαλύτερο ύψος(μπορεί να φθάσει τα 30 ή και τα 40 μέτρα). Εκεί οφείλεται και η μεγάλη καταστρεπτικότητα τους.
Το πιο μεγάλο σε ύψος τσουνάμι, που μετρήθηκε με όργανα, δημιουργήθηκε στον Κόλπο Lituya στην Αλάσκα. Αυτό το ασυνήθιστο γεγονός προκλήθηκε από μία μεγάλη κατολίσθηση η οποία ολίσθησε μέσα στον κόλπο στις 9 Ιουλίου του 1958. Το επακόλουθο κύμα έφτασε στην πλαγιά της απέναντι πλευράς του στενού κόλπου μέχρι του ύψους των 518 μέτρων.
 
Η ενέργειά τους Εt εξαρτάται από το μέγεθος του σεισμού που προκάλεσε το τσουνάμι και δίνεται σε ergs από την σχέση του Lida (1963):
 
 

Τα τσουνάμι λοιπόν έχουν μια απίστευτη ενέργεια λόγω του μεγάλου όγκου του νερού που μεταφέρουν. Μπορούν να σκοτώσουν χιλιάδες ανθρώπους στις ακτές και να καταστρέψουν ότι βρουν στο πέρασμα τους.



Σε μια τέτοια περίπτωση, το 1896, εξαφανίστηκαν 20.000 άνθρωποι στην πόλη Sanriku της Ιαπωνίας. Το τσουνάμι ανάγκασε τα κύματα να σηκωθούν τόσο ψηλά, ακόμα και σε ύψος 40 μέτρων.

Τα τσουνάμι ανακλώνται και διαθλώνται από το ανάγλυφο του παράκτιου βυθού και τις παράκτιες γεωμορφές, σαν όλα τα κύματα. Αν η άφιξη ενός τέτοιου κύματος αντιστοιχεί σε μια κοιλία τότε το νερό υποχωρεί και αποκαλύπτεται ο βυθός.

Μια τέτοια περίπτωση είχαμε και την 1η Νοεμβρίου του 1755 στη Λισαβώνα. Τότε μαζεύτηκαν στο λιμάνι πολλοί άνθρωποι για να δουν το φαινόμενο και να περπατήσουν πάνω στο βυθό που είχε αποκαλυφθεί. Σε λίγα λεπτά όμως τους σκέπασε το τσουνάμι και πνίγηκαν. Αναφέρθηκαν 10.000 - 60.000 νεκροί. 

Τα σημαντικότερα από τα τσουνάμι γενιούνται στις μεγάλες τάφρους του Ειρηνικού ωκεανού από σεισμούς των οποίων τα επίκεντρα εντοπίζονται στις πλευρές αυτών των ωκεάνιων τάφρων που βρίσκονται προς το ηπειρωτικό μέρος.



γένεση σεισμού απο την κίνηση τψν πλακών και δημιουργία τσουνάμι


Τα περισσότερα τσουνάμι δημιουργούνται κατά μήκος μιας περιοχής που λέγεται Ring of Fire μήκους 40.000 km. Η περιοχή Ring of Fire περιέχει όχι μόνο ηφαίστεια αλλά έχει και έντονη σεισμική δραστηριότητα. Περικυκλώνει δε όλο τον Ειρηνικό Ωκεανό.

Από το 1819, περισσότερα από 40 τσουνάμι έχουν χτυπήσει τα νησιά της Χαβάης. Γι' αυτό κι έχει αναπτυχθεί ένα σύστημα προειδοποίησης σε περιοχές όπως είναι η Χαβάη, όπου εμφανίζονται κατά καιρούς πολλά καταστρεπτικά παλιρροιακά κύματα.


το σύστημα παρακολούθησης που έχει τοποθετηθεί στον Ειρηνικό ωκεανό και προειδοποιεί για πιθανό τσουνάμι ελέγχοντας για τυχόν άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Οι προειδοποιήσεις παρέχονται από σεισμογραφικά εργαστήρια σε όλο τον κόσμο, που καθορίζουν τη θέση που βρίσκεται η εστία ενός υποβρύχιου σεισμού. Αυτοί οι σεισμοί, συνήθως, δημιουργούνται σε μια από τις πιο βαθιές τάφρους στον Ειρηνικό Ωκεανό. Μια τέτοια υπηρεσία είναι η SSWWS που προειδοποιεί για επερχόμενα τσουνάμι.

Όταν συμβεί ένας σεισμός κάπου στην περιοχή, το κέντρο αμέσως αρχίζει να αναλύει τα δεδομένα ψάχνοντας για σημάδια που να δείχνουν ότι ο σεισμός μπορεί να προκαλέσει τσουνάμι. Οι παλιρροιογράφοι επίσης παρακολουθούνται και αν ανιχνευθεί τσουνάμι μία ειδοποίηση στέλνεται σε όλες τις περιοχές των ακτών του Ειρηνικού. Χρειάζεται τουλάχιστον 1 ώρα μέχρι να αναλυθούν όλα τα δεδομένα και να εκδοθεί ειδοποίηση.


Τα τσουνάμι είναι μία από τις πιο επικίνδυνες φυσικές καταστροφές διότι προκαλούν ολοκληρωτική καταστροφή στις περιοχές που χτυπούν.
Σε όσες περιοχές υπάρχει κίνδυνος τσουνάμι, έστω και μικρός πρέπει να δημιουργηθεί σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης. 
Στις ίδιες περιοχές η ανάπτυξη των παράκτιων οικισμών πρέπει να γίνει με τρόπο ώστε να αποφευχθεί η καταστροφή τους. (π.χ απόσταση από την ακτογραμμή, κτίρια από μπετόν και όχι από ξύλο κ.α).
Επίσης στις περιοχές που υπάρχει πιθανότητα να χτυπηθούν από τσουνάμι και έχουν χτιστεί παράκτιοι οικισμοί πρέπει να χτιστούν τείχη προστασίας.

Καταστροφικά τσουνάμι:
1. Ιαπωνία 2011
Μέγεθος σεισμού: 8.8
Ύψος κύματος:10 μέτρα
Απολογισμός: άγνωστος αριθμός νεκρών
Έκρηξη πυρηνικών αντιδραστήρων στη Φουκουσίμα
Μετακίνηση άξονα Γης κατά 2,4 μέτρα!!!


2. Σουμάτρα 25 Οκτωβρίου 2010(14:42:22)
Μέγεθος σεισμού: 7.7
Ύψος κυμάτων: 3 μέτρα
Κάλυψη 600 μέτρων της στεριάς από ακτές
Απολογισμός:435 νεκροί, 100 αγνοούμενοι


Τρίτη 14 Μαΐου 2013

ΣΠΗΛΑΙΑ


Τα σπήλαια είναι η πιο γνωστή μορφή υπόγειας καρστικής διάβρωσης. Ίσως να έχετε παρατηρήσει ότι τα σπήλαια που επισκεφθήκατε ήταν μέσα σε ανθρακικό (ασβεστόλιθοι,δολομίτες) και όχι σε κάποιο άλλο πέτρωμα. Και αυτό επειδή τέτοιας μορφής διάβρωση γίνεται μόνο σε αυτού του είδους τα πετρώματα....



 Ποιος είναι όμως ο μηχανισμός που θα βοηθήσει στο σχηματισμό του σπηλαίου;

Απαραίτητη είναι η κυκλοφορία νερού σε ανθρακικά πετρώματα που δεν είναι άρρηκτα, δηλαδή πρέπει να έχουν ρωγμές κτλ. ώστε το νερό να μπορέσει να κυκλοφορήσει μέσα στη μάζα και να αρχίσει τη διάλυση του.

Το νερό παρασέρνει μαζί του το CaCO3 που προκύπτει από την καρστική διάβρωση. Το εμπλουτισμένο νερό που ρέει μέσα στα ανθρακικά πετρώματα πολύ γρήγορα καθίσταται κορεσμένο σε ανθρακικό ασβέστιο μη μπορώντας να διαλύσει περισσότερο. Για να σχηματιστεί τώρα το σπήλαιο πρέπει το κορεσμένο νερό σε ορισμένο βάθος να μετατραπεί σε ακόρεστο για να διαλυτοποιήσει τμήμα της ανθρακικής μάζας και να σχηματίσει υπόγειο έγκοιλο.

Αρχικά το νερό διεισδύει στα ανθρακικά μέσα απο ρωγμές και διαλύει το πέτρωμα. Στη συνέχεια τα έφκοιλα που θα σχηματιστούν θα ενωθούν σε ένα μεγάλο σχηματίζοντας το σπήλαιο. Τέλος, αφού το σπήλαιο "γεράσει", θα ακολουθήσει η κατάρρευση του...


Σπηαλαιοθέματα:

κολόνα


δίσκος

σταλακτίτες και σταλαγμίτες

ελικτίριο

μαργαριτάρια

βελόνες

Συνήθως μέσα στα σπήλαια σχηματίζονται χαρακτηριστικοί σχηματισμοί απο την απόθεση του CaCO3. Οι πιο σπουδαίοι είναι οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες ασβεστιτικής ή αραγωνιτικής σύστασης. Υπάρχουν και άλλοι σχηματισμοί που είναι ακόμα πιο πολύπλοκοι, όπως οι κουρτίνες, οι δίσκοι, κολόνες, ελικτίτες, κορράλια, μαργαριτάρια, βελόνες, κτλ.

Τα πιο όμορφα σπηλαια της Ελλάδας που αξίζει κανείς να επισκεφθεί είναι:
  1. Σπήλαιο Περάματος Ιωαννίνων
  2. Σπήλαιο Δυρού
  3. Σπήλαιο Λιμνών
  4. Σπήλαιο Αγγίτη
  5. Σπήλαιο Ελεφάντων
  6. Σπήλαιο Πιτσών
  7. Σπήλαιο Κάψια
  8. Σπήλαιο Αλιστράτης
  9. Σπήλαιο Καστανιάς
  10. Σπήλαιο Ορφέα
  11. Σπήλαιο Δράκου
Τα ομορφότερα σπήλαια της Ελλάδας.